Czy wspinanie może być terapią? Rehabilitować, leczyć niepełnosprawności, choroby fizyczne i psychiczne, wspierać dzieci w trudnościach rozwojowych? Jak, kiedy i gdzie to dzieje się w Polsce? I jakie przynosi efekty?
Co daje wspinaczka osobom z niepełną sprawnością? O terapeutycznej roli wspinaczki, przełamywaniu różnych barier, o tym, jakie trudności napotyka osoba z niepełnosprawnością idąc na ściankę (bariery architektoniczne, komunikacyjne, brak przeszkolonej kadry).
Jak wygląda przygotowanie osoby z niepełną sprawnością do treningu, jak wygląda trening, wspinaczka?
Gdzie ćwiczą osoby z niepełnosprawnością, kto szkoli, jakie wyzwania stawia to nie tylko przed trenującymi, ale również przed instytucjami i instruktorami. Odpowiedzi na te i wiele innych zagadnień szukał będzie Michał Olszański w rozmowie z ANNĄ RADZIEJOWSKĄ, trenerką, prezeską Stowarzyszenia Skocznia i pełnomocniczką Polskiego Związku Alpinizmu ds. sportu osób z niepełnosprawnością oraz BOGUSŁAWEM KOWALSKIM, trenerem osób z niepełną sprawnością, instruktorem PZA.
Więcej o pracy z osobami z niepełną sprawnością:Radość ze wspinania!Wspinaczka poprawia kondycję fizyczną u osób pełno i niepełnosprawnych. Poza bicepsem wpływa również na wiele aspektów psychiki? Jak? Oddajmy głos Kasi, dorosłej osobie z mózgowym porażeniem dziecięcym (MPD): 'dzięki wspinaczce mam więcej siły w pokonywaniu przeciwności losu w codziennym życiu , wspinaczka dodaje mi odwagi :)’
W odróżnieniu od wielu sportów wspinaczka rozwija wiele nieoczywistych aspektów i głęboko ingeruje w psychikę człowieka. Łączy w sobie elementy współpracy, podejmowania samodzielnych decyzji, przyczynia się do wzrostu samoakceptacji i wspiera proces odzyskiwania zaufania do innych, wzmacnia upór w dążeniu do celu ukazując jednocześnie konsekwencje określonego działania. Zajmę się szczególnie ostatnim aspektem, ważnym w kontekście wspinaczki z osobami z niepełnosprawnością. Jak wzmacnia się dążenie do celu, które pozwala w konsekwencji przełamywać psychiczne i fizyczne ograniczenia?
Trochę nomenklatury nam nie zaszkodzi Tym, co odróżnia wspinaczkowy cel od od wielu innych w sportach indywidualnych – to fakt, że cel jest bardzo konkretny. I można go, sczzególnie na ściance, zobaczyć. Cel jest zazwyczaj w zasięgu wzroku, i co dodatkowo wzmacnia jego atrakcyjność – kilkanaście, kilkadziesiąt metrów w oderwaniu od ziemi! Druga kwestia, ważna z punktu dążenia do realizacji celu kwestia to fakt, że droga do celu jest widoczna – w postaci ciągu stopni i chwytów. Konkretny cel i widoczna droga dotarcia wpływają znacząco na motywację do ukończenia zadania. Widzimy to w praktyce w przypadku każdego podopiecznego. Nawet najbardziej ograniczone ruchowo lub lękowo osoby – gdy widzą, że cel jest w zasięgu ręki – sięgają do chwytu. Potem do następnego. I jeszcze jednego. Przestawiają nogi na stopniach. Nawet jeśli zakres ruchu jest niewielki, to kolejny chwyt jest blisko. To motywuje i pozwala stopniowo docierać do topu.
Wspinaczka nie tylko dla Arnolda i TomaTymczasem, przychodząc na ściankę – zupełnie się tego nie spodziewały! Jak Monika z poprzedniej historii – nawet nie miały nadziei, że ten sport jest dla nich. W przeciętnym odbiorze wspinanie wymaga siły Arnolda oraz wygimnastykowania i odwagi Toma Cruise’a. Jest postrzegane jako sport szaleńców, których celem jest zamarzać w strefie śmierci, powyżej 8000 tysięcy metrów. A tymczasem wspinanie zaczyna się od logicznego ciągu stopni i chwytów, które prowadzą na szczyt kilkunastometrowej ścianki, czy skałki. I dają się osiągnąć uporem i siłą woli.
Kiedy po pierwszej wizycie na ściance lub wyjeździe w skałki okazuje się nagle, że ten brawurowy i ryzykowny sport też jest dla przeciętnego Kowalskiego – na wózku, czy bez wózka, poczucie wiary we własne możliwości automatycznie wzrasta. Bo skoro nie tylko Arnold, czy Tom dali radę, ale ja też kumam o co chodzi i klepnąłem ten szczyt (top), to mogę zdobyć i następne.
To w konsekwencji wzmacnia upór w dążeniu do celu nie tylko na ściance, ale też na innych frontach życia, które do tej pory były nieosiągalne. Można w końcu chwycić ten kubek, lub przejść 3 kroki więcej, niż do tej pory! Nic dziwnego, że osoby pełnosprawne lub niepełnosprawne po prostu lubią wracać na ściankę, gdyż z każdym kolejnym treningiem ich motywacja do wspinania (i nie tylko) rośnie. Bariery, o których myślały, że są nie do pokonania (brak pełnej sprawności i mit sportu trudnego nawet dla sprawnych) – nagle okazują się realnie do pokonania. W długiej perspektywie czasu trening wspinaczkowy znacząco wzmacnia poczucie pewności siebie i dążenie do realizacji celu.
Wolnośćod …Jak mówi Monika: ‘Samopoczucie po pierwszej ściance było nie do opisania. Wolność, morze wolności, morze nowych możliwości…’ Na koniec kilka słów o tej wolności. Osoby z niepełnosprawnością, w tym szczególnie ludzie wózkowi, potrzebują, bardziej niż pełnosprawni, poczucia wolności od. Od swoich ograniczeń, od wózka, od kul, balkonika. Wspinaczka, która pozwala im na jak najbardziej realne oderwanie się od fizycznych ograniczeń i blokad, daje im takie poczucie spełnienia, jakiej pełnosprawni pewnie nigdy nie doświadczą. Jako instruktorzy obserwujemy to na zajęciach z równym podziwem (przełamywanie barier) i wzruszeniem (poczucie wolności) i niezwykle cieszymy się, że możemy być częścią tego procesu.
Skocznia - czyli wspinanie osób z niepełnosprawnościamiStowarzyszenie Skocznia powstało dekadę temu. Wraz z kilkorgiem przyjaciół założyliśmy je po to, aby popularyzować wspinaczkę sportową wśród różnych grup, szczególnie tych, które mają do niej trudniejszy dostęp. Początkowo realizowaliśmy projekty na rzecz świetlic środowiskowych, osób zagrożonych marginalizacją.
Dziś skupiamy się na wspinaczce z osobami z niepełnosprawnościami (OzN). Wspinamy się głownie z dorosłymi osobami z niepełnosprawnościami ruchowymi i sensorycznymi. Pracujemy z osobami poruszającymi się niesamodzielnie (w tym na wózkach), z mózgowym porażeniem dziecięcym, stwardnieniem rozsianym, łamliwością kości i wieloma innymi schorzeniami nabytymi i wrodzonymi. Prowadzimy zajęcia wspinaczkowe na warszawskich ściankach, mamy wielu zawodników, którzy trenują z nami regularnie. Realizujemy ponad 50 zajęć miesięcznie w formule indywidualnej.
Osób z niepełnosprawnościami jest w Polsce ok 12,5 % (nie, to nie jest pomyłka). Misją Skoczni jest większy udział OzN we wspinaczce, czy to w formie rekreacji, czy treningu. Celem naszych działań jest zwiększenie świadomości zarówno środowiska instruktorskiego, że jest to grupa, która może się wspinać oraz popularyzacja wspinaczki wsród samych OzN. Wspinanie JEST naprawdę dla wszystkich.
Budujemy wiedzę i doświadczenie, którym chcemy dzielić się ze środowiskiem instruktorskim. Wiedza o technikach i wspinaczce z OzN jest w tej chwili, w Polsce, rozproszona. Przygotowujemy materiały z dobrymi praktykami, monitorujemy postępy naszych zawodników, przyglądamy się jak funkcjonują we wspinaczce ze swoimi schorzeniami, ograniczeniami. Budujemy środowisko instruktorskie, którego pasją jest dzielenie się umiejętnościami wspinaczkowymi z tymi, dla których wspinanie nie jest rzeczą oczywistą. Mamy szczęście i pracujemy z naprawdę zaangażowanymi instruktorami wspinaczki sportowej, skalnej, przewodnikami, wolontariuszami. Mamy wielu partnerów społecznych i prywatnych, dzięki którym możemy rozwijać naszą działalność.
https://skocznia.org.pl/
